Iloczyn jonowy wody – definicja, wzór, obliczanie i zastosowanie

  1. Home
  2. >
  3. Blog
  4. >
  5. Korepetycje z Chemii
  6. >
  7. Iloczyn jonowy wody –...
Iloczyn jonowy wody to jedna z kluczowych wielkości w chemii, opisująca równowagę jonową w czystej wodzie. Jest to iloczyn stężeń jonów wodorowych H+ (lub H3O+) i jonów hydroksylowych OH w danym roztworze wodnym. Dzięki tej wartości można zrozumieć, dlaczego woda wykazuje obojętność chemiczną, a także jak wyznaczać pH roztworów kwasowych i zasadowych.Iloczyn jonowy wody oznacza się symbolem Kw. Jego znajomość jest podstawą w chemii analitycznej, biochemii oraz w badaniach laboratoryjnych, gdzie zachodzi potrzeba dokładnego określania stężeń jonów w roztworach. Definicja tego pojęcia znajduje się w każdym podręczniku chemii ogólnej i stanowi fundament wiedzy o równowadze kwasowo-zasadowej.

  • Iloczyn jonowy wody opisuje równowagę H+ i OH.
  • Symbol chemiczny: Kw.
  • Jest podstawą do wyznaczania pH roztworów.
  • Wartość zależy od temperatury.
PojęcieZnaczenie
Iloczyn jonowy wody (Kw)Iloczyn stężeń H+ i OH w wodzie
Równowaga jonowaUtrzymuje obojętny charakter czystej wody
ZastosowanieObliczanie pH i analiza roztworów kwasowo-zasadowych

Co to jest iloczyn jonowy wody? – wyjaśnienie pojęcia

Pytanie co to jest iloczyn jonowy wody pojawia się często podczas nauki chemii ogólnej. Jest to wielkość fizykochemiczna, która opisuje równowagę dynamiczną dysocjacji wody. W czystej wodzie niewielka część cząsteczek ulega rozpadowi na jony wodorowe H+ i jony hydroksylowe OH. Iloczyn jonowy to właśnie matematyczne przedstawienie tego zjawiska.Formalnie definiuje się go jako iloczyn stężeń obu jonów w stanie równowagi: Kw = [H+] · [OH]. Dzięki tej prostej zależności można łatwo obliczyć pH roztworu, a także stwierdzić, czy jest on obojętny, kwaśny czy zasadowy. To narzędzie jest podstawą w badaniu właściwości roztworów wodnych.

  • Kw = [H+] · [OH].
  • Wynika z dysocjacji wody na jony.
  • Pozwala określić charakter roztworu (pH).
  • Zależy od temperatury i warunków zewnętrznych.

Iloczyn jonowy wody – wzór i jego interpretacja

Znajomość tego, jaki ma iloczyn jonowy wody wzór, jest kluczowa do zrozumienia jego praktycznego zastosowania. Zgodnie z definicją, wyrażenie ma postać:

Kw = [H+] · [OH]

W warunkach standardowych (25°C) stężenia jonów H+ i OH są równe, co oznacza, że czysta woda jest obojętna. Wtedy [H+] = [OH] = 1·10-7 mol/dm3, a zatem:

Kw = 1·10-14 (mol/dm3)2

Interpretacja wzoru jest prosta: jeśli w roztworze zwiększa się stężenie jonów H+, to równocześnie maleje stężenie OH, tak aby wartość Kw pozostała stała (dla danej temperatury). Dzięki temu można określić, czy roztwór ma charakter kwasowy, zasadowy czy obojętny.

  • Wzór: Kw = [H+] × [OH].
  • W temperaturze 25°C wartość Kw wynosi 1·10-14.
  • Zależność ta jest podstawą obliczeń pH.
  • Wartość zmienia się wraz z temperaturą.
WielkośćWartość w 25°CZnaczenie
[H+]1·10-7 mol/dm3Stężenie jonów wodorowych
[OH]1·10-7 mol/dm3Stężenie jonów hydroksylowych
Kw1·10-14 (mol/dm3)2Iloczyn jonowy wody w warunkach standardowych

Ile wynosi iloczyn jonowy wody? – wartość w 25°C

Pytanie ile wynosi iloczyn jonowy wody jest jednym z podstawowych w chemii ogólnej. W warunkach standardowych, czyli w temperaturze 25°C, wartość ta jest dobrze znana i wynosi:

Kw = 1·10-14 (mol/dm3)2

W tej temperaturze stężenia jonów H+ oraz OH są równe i wynoszą 1·10-7 mol/dm3. To właśnie ta równość sprawia, że czysta woda ma odczyn obojętny (pH = 7). Wiedza ta jest podstawą przy wyznaczaniu pH roztworów kwasowych i zasadowych w temperaturze pokojowej.

  • W 25°C: [H+] = [OH] = 1·10-7 mol/dm3.
  • Iloczyn jonowy wody w tej temperaturze: 1·10-14.
  • Odpowiada pH = 7 dla czystej wody.
WielkośćWartość w 25°C
[H+]1·10-7 mol/dm3
[OH]1·10-7 mol/dm3
Kw1·10-14 (mol/dm3)2

Iloczyn jonowy wody w temperaturze 80°C – jak się zmienia?

Wartość iloczynu jonowego wody nie jest stała – zależy od temperatury. Gdy rośnie temperatura, proces autodysocjacji cząsteczek wody zachodzi intensywniej, a to prowadzi do zwiększenia stężenia jonów H+ i OH. W efekcie Kw przyjmuje większe wartości niż w warunkach standardowych.Przykładem jest iloczyn jonowy wody w temperaturze 80°C. W tej temperaturze wartość Kw wynosi około 10-12, co oznacza, że stężenie jonów w roztworze jest większe niż w 25°C. Mimo to roztwór czystej wody nadal pozostaje obojętny, ponieważ [H+] i [OH] są sobie równe.

  • Wzrost temperatury → wzrost wartości Kw.
  • W 80°C Kw ≈ 10-12.
  • Woda wciąż jest obojętna, bo [H+] = [OH].
TemperaturaKwCharakter roztworu
25°C1·10-14Obojętny
80°C≈ 1·10-12Obojętny (bo [H+] = [OH])

Iloczyn jonowy wody – obliczanie krok po kroku

W praktyce laboratoryjnej iloczyn jonowy wody – obliczanie polega na wykorzystaniu zależności Kw = [H+][OH] do wyznaczania brakującego stężenia jonów, a następnie pH lub pOH. Dla danej temperatury Kw jest stały, więc jeśli znamy jedno stężenie, drugie otrzymujemy przez proste przekształcenie.

  • Krok 1: Wybierz właściwą wartość Kw dla temperatury (np. 25°C: 1·10-14).
  • Krok 2: Oblicz brakujący jon: [OH] = Kw/[H+] lub odwrotnie.
  • Krok 3: Wyznacz pH = −log[H+] (oraz pOH = −log[OH], gdy potrzebne).
  • Krok 4: Sprawdź zgodność: pH + pOH = pKw (np. w 25°C: 14,00).
Dane wejścioweObliczeniaWynik (25°C)
[H+] = 1·10-3 mol/dm3[OH] = Kw/[H+] = 1·10-14 / 1·10-3[OH] = 1·10-11; pH = 3,00
[OH] = 2·10-5 mol/dm3[H+] = Kw/[OH] = 1·10-14 / 2·10-5[H+] = 5·10-10; pH ≈ 9,30
Czysta woda (25°C)[H+] = [OH] = √Kw1·10-7 mol/dm3; pH = 7,00

Iloczyn jonowy wody – zastosowanie w chemii

Iloczyn jonowy wody (Kw) jest praktycznym narzędziem w analizie kwasowo-zasadowej. Pozwala przewidywać kierunek reakcji, wyznaczać pH/pOH oraz kontrolować warunki doświadczeń. Dzięki zależności Kw = [H+][OH] można szybko ocenić, czy roztwór ma charakter kwaśny, zasadowy czy obojętny, a także weryfikować poprawność obliczeń w miareczkowaniu i bilansie jonowym.W praktyce laboratoryjnej i przemysłowej Kw wykorzystuje się do doboru wskaźników, optymalizacji buforów i monitorowania jakości wody (np. w farmacji, chemii analitycznej czy technologii żywności). Znajomość iloczynu jonowego wody jest też niezbędna przy pracy z roztworami bardzo rozcieńczonymi lub silnie rozcieńczonymi zasadami/kwasami, gdzie wkład autodysocjacji wody nie może być pominięty.

  • Wyznaczanie pH/pOH i klasyfikacja roztworów.
  • Dobór wskaźników i analiza krzywych miareczkowania.
  • Projektowanie i ocena działania buforów.
  • Kontrola jakości wody oraz procesów technologicznych.
Obszar zastosowaniaJak wykorzystuje się Kw?
Miareczkowanie kwas–zasadaWyznaczanie pH w punktach przed/po równoważniku, dobór odpowiedniego wskaźnika
BuforyObliczanie pH buforów w oparciu o relację [H+][OH] = Kw i równania Hendersona–Hasselbalcha
Kontrola jakości wodyOcena odchyleń pH wynikających ze zmian temperatury i zanieczyszczeń
Obliczenia śladowych stężeńUwzględnianie autodysocjacji wody w bardzo rozcieńczonych roztworach

FAQ

To stała równowagi autodysocjacji wody, zdefiniowana jako K₍w₎ = [H⁺]·[OH⁻].

Wzór ogólny: K₍w₎ = [H⁺] × [OH⁻]. Dla wygody często używa się także pK₍w₎ = −log K₍w₎.

K₍w₎ = 1·10⁻¹⁴ (mol²·dm⁻⁶); wówczas [H⁺] = [OH⁻] = 1·10⁻⁷ mol/dm³, a pH czystej wody = 7,00.

Jest większy niż w 25°C; typowo rzędu ~10⁻¹². Woda pozostaje obojętna dla tej temperatury, bo [H⁺] = [OH⁻].

K₍w₎(25°C) = 1·10⁻¹⁴; odpowiada temu pK₍w₎ ≈ 14,00.

Wybierz K₍w₎ dla danej T → oblicz brakujący jon z K₍w₎/[znane stężenie] → wyznacz pH = −log[H⁺] (lub pOH) → sprawdź, czy pH + pOH = pK₍w₎.

Do obliczeń pH/pOH, doboru wskaźników, projektowania buforów, analiz miareczkowych i kontroli jakości wody.

Autodysocjacja wody jest procesem endotermicznym, dlatego wraz ze wzrostem temperatury równowaga przesuwa się w stronę jonów, zwiększając K₍w₎.

Nie. 7 dotyczy 25°C. Dla wyższych temperatur pH obojętne jest mniejsze niż 7 (ale woda nadal jest obojętna, bo [H⁺] = [OH⁻]).

Źródła

  1. Home
  2. >
  3. Blog
  4. >
  5. Korepetycje z Chemii
  6. >
  7. Iloczyn jonowy wody –...

Spis treści

Możesz być zainteresowany

Wzór półstrukturalny – kompletny przewodnik z przykładami

Wzór półstrukturalny to jedno z podstawowych narzędzi używanych w chemii organicznej, które pozwala w prosty, ale czytelny sposób zapisywać budowę [...]

Fajne zajęcia dodatkowe dla nastolatków – pomysły i inspiracje

Zajęcia dodatkowe to nie tylko sposób na wypełnienie wolnego czasu, ale przede wszystkim okazja do rozwijania umiejętności, pasji i charakteru. [...]

Mocne kwasy – definicja, lista, przykłady i różnice ze słabymi

Mocne kwasy to związki chemiczne, które w roztworach wodnych ulegają prawie całkowitej dysocjacji na jony. Oznacza to, że cząsteczka kwasu [...]

Tlenki kwasowe – definicja, lista, przykłady i reakcje

Tlenki kwasowe to związki chemiczne powstające głównie w wyniku reakcji niemetali z tlenem. Charakteryzują się tym, że w reakcji z [...]