Studia w Austrii - koszty, wymagania, kierunki, opinie

Austria to nie tylko kraj o bogatej kulturze i wysokiej jakości życia, ale również jedno z najbardziej atrakcyjnych miejsc do studiowania w Europie. W Austrii znajduje się ponad 70 instytucji szkolnictwa wyższego, w tym różne rodzaje uniwersytetów – zarówno publicznych jak i prywatnych, oraz szereg programów anglojęzycznych. Dzięki przejrzystemu systemowi kształcenia i międzynarodowo uznawanym dyplomom, studia w Austrii przyciągają coraz więcej studentów zagranicznych. 

Zanim się zdecydujesz, warto dowiedzieć się, jak wygląda system studiów, czym różni się od polskiego, jakie są realne wymagania wobec studentów i czego można się spodziewać po przyjeździe. W kolejnych sekcjach znajdziesz konkrety, które pomogą Ci podjąć świadomą decyzję.

System szkolnictwa wyższego w Austrii, podobnie jak w innych krajach europejskich, opiera się na trójstopniowym modelu kształcenia, który jest integralną częścią europejskiego procesu bolońskiego (w jęz. niemieckim Bologna-Prozess). Model ten obejmuje trzy główne poziomy studiów:

1. Studia licencjackie (Bachelorstudium) – pierwszy stopień, trwający zazwyczaj 6 semestrów (3 lata), kończący się zdobyciem 180 punktów ECTS (European Credit Transfer and Accumulation System),
2. Studia magisterskie (Masterstudium) – drugi stopień, trwający od 2 do 4 semestrów (1–2 lata), umożliwiający specjalizację i pogłębienie wiedzy zdobytej na poziomie licencjackim, z obowiązkiem zdobycia co najmniej 60 punktów ECTS,
3. Studia doktoranckie (Doktoratsstudium) – trzeci stopień, nastawiony na prowadzenie badań naukowych i przygotowanie rozprawy doktorskiej.

Ilość punktów ECTS przypisana do poziomów studiów licencjackich i magisterskich opowiada nakładowi pracy studenta – od uczestnictwa na zajęciach, przez przygotowanie do nich, aż po egzamin czy zaliczenia. Zarówno punkty ECTS, jak i wymagania programowe poszczególnych kierunków studiów, są jasno określone w wytycznych austriackiego Ministerstwa Edukacji, Nauki i Badań (Bundesministerium für Bildung, Wissenschaft und Forschung – BMBWF).

Studia licencjackie w Austrii trwają standardowo trzy lata i kończą się uzyskaniem dyplomu licencjata (Bachelor), potwierdzającego zdobycie 180 punktów ECTS. Co charakterystyczne, program licencjacki w Austrii dzieli się na moduły i obejmuje:

• Przedmioty podstawowe (Grundlagenfächer) – dostarczające wiedzy ogólnej, wprowadzającej do studiów na danym kierunku, często teoretycznej i metodologicznej – w pierwszych semestrach nauki,
• Przedmioty specjalistyczne (Hauptfächer) – ukierunkowane na kluczowe kompetencje i zagadnienia w wybranej dziedzinie, zazwyczaj związane bardziej z wiedzą praktyczną – oferowane w kolejnych latach nauki,
• Przedmioty uzupełniające (Nebenfächer) – wspierające rozwój umiejętności dodatkowych, jak języki obce czy metody badawcze – często, choć nie zawsze, stanowiące integralną część programu studiów.

Studia magisterskie w Austrii stanowią drugi poziom kształcenia wyższego i służą pogłębieniu wiedzy zdobytej podczas studiów licencjackich. Kończą się uzyskaniem tytułu magistra (Magister). Trwają od 1 do 2 lat, zazwyczaj 2 lata, przekładając się na zdobycie przynajmniej 60 punktów ECTS.

W programie magisterskim większy nacisk kładziony jest na zaawansowaną wiedzę specjalistyczną, samodzielną pracę naukową, często także na praktyczne projekty oraz przygotowanie pracy magisterskiej (Masterarbeit). Studenci mają dostęp do seminariów specjalistycznych (Fachspezifische Seminare), ćwiczeń praktycznych oraz kursów metodologicznych.

Austriackie Ministerstwo Edukacji, Nauki i Badań (BMBWF) wskazuje, że programy magisterskie muszą być skonstruowane tak, aby zapewnić:

• elastyczność w wyborze specjalizacji i modułów,
• zgodność z wymogami rynku pracy i rozwoju nauki,
• przygotowanie do ewentualnych studiów doktoranckich.

Studia doktoranckie w Austrii stanowią najwyższy poziom wykształcenia akademickiego i są przeznaczone przede wszystkim dla osób zainteresowanych karierą naukową, badaniami oraz zaawansowanymi projektami rozwojowymi w sektorze akademickim lub przemysłowym. Programy doktoranckie trwają zwykle od 3 do 4 lat i kończą się obroną rozprawy doktorskiej (Dissertation), która musi być oryginalnym wkładem w rozwój danej dziedziny wiedzy.

Proces kształcenia doktoranta jest w dużej mierze indywidualny – studenci są przypisani do promotora/promotorki (Betreuer/Betreuerin), z którą/którym współpracują w ramach realizowanego projektu badawczego. Choć niektóre uczelnie oferują również ustrukturyzowane programy doktoranckie z dodatkowymi kursami metodologicznymi, językowymi czy z zakresu publikowania naukowego, to głównym filarem studiów doktoranckich pozostaje samodzielna praca naukowa.

W Austrii funkcjonują cztery główne rodzaje uczelni wyższych, z których każdy pełni inną funkcję w strukturze szkolnictwa wyższego. Dla przyszłego studenta kluczowe jest zrozumienie tych różnic, ponieważ wybór typu uczelni może w istotny sposób wpłynąć na przebieg studiów, styl nauczania oraz możliwości rozwoju zawodowego i kariery. 

Uniwersytety publiczne (Universitäten)

Uniwersytety „klasyczne” to najbardziej tradycyjny i najstarszy typ instytucji akademickiej w Austrii. Prowadzą kształcenie na wszystkich trzech poziomach: licencjackim, magisterskim i doktoranckim, jak również badania naukowe. W Austrii nie ma istotnego rozróżnienia między uniwersytetami dydaktycznymi a badawczymi (jak ma to miejsce np. w Wielkiej Brytanii). Uczelnie tego typu oferują bardzo szeroki zakres kierunków – od humanistyki, przez nauki społeczne i prawo, aż po ścisłe, przyrodnicze i medycynę.

Cechy charakterystyczne:

• silne zaplecze zarówno dydaktyczne, jak i badawcze
• większa swoboda w doborze przedmiotów i elastyczność w organizacji studiów
• możliwość uczestnictwa w projektach badawczych i kontynuowania kariery akademickiej

Dla kogo?

To najlepszy wybór dla tych, którzy szukają jakościowej edukacji w dziedzinach klasycznych – np. historii, filozofii, prawa, medycyny czy socjologii. To także świetna opcja dla studentów zainteresowanych pracą naukową i planujących studia doktoranckie.

Uczelnie techniczne (Technische Universitäten)

Profil uczelni technicznych jest porównywalny z profilem politechnik w Polsce. To wyspecjalizowane instytucje koncentrujące się na kierunkach inżynierskich, matematyczno-przyrodniczych i technologicznych. Choć formalnie są częścią systemu uniwersytetów publicznych, mają własny profil edukacyjny i badawczy. Nauczanie opiera się tu na ścisłym związku między teorią a praktyką techniczną.

Cechy charakterystyczne:

• wysoki poziom specjalizacji w naukach ścisłych i inżynierskich
• nowoczesna infrastruktura badawcza i laboratoryjna
• bliska współpraca z przemysłem i sektorem technologicznym

Dla kogo?

Dla osób zainteresowanych nowymi technologiami, inżynierią, informatyką, architekturą, fizyką stosowaną czy robotyką. Idealny wybór dla kandydatów planujących pracę w przemyśle lub dalszą karierę w sektorze badań stosowanych.

Uczelnie nauk stosowanych (Fachhochschulen – FH)

Fachhochschulen to instytucje jeszcze bardziej skoncentrowane na kształceniu praktycznym, ściśle powiązane z rynkiem pracy. Studia są tu jednak mniej elastyczne i bardziej ustrukturyzowane, a liczba godzin kontaktowych jest wyższa. Te uczelnie są również znane z obowiązkowych praktyk zawodowych oraz projektów realizowanych we współpracy z firmami i instytucjami zewnętrznymi.

Cechy charakterystyczne:

• silne zorientowanie na praktyczne umiejętności,
• obowiązkowe praktyki i projekty zawodowe,
• mniej elastyczny program studiów (z góry określona ścieżka).

Dla kogo?

Dla studentów, którzy chcą szybko wejść na rynek pracy, zdobyć konkretne umiejętności zawodowe i preferują uporządkowany tryb nauki. Fachhochschulen są szczególnie atrakcyjne dla osób zainteresowanych międzynarodowym biznesem, mediami cyfrowymi, turystyką, logistyką, informatyką stosowaną czy zarządzaniem projektami.

Uczelnie prywatne (Privatuniversitäten)

Prywatne uczelnie w Austrii są nieliczne, ale odgrywają rosnącą rolę w sektorze edukacji – zwłaszcza jeśli chodzi o programy MBA, studia w języku angielskim oraz jeszcze bardziej elastyczne modele kształcenia. Często współpracują z zagranicznymi uczelniami i wykładowcami, a ich oferta edukacyjna skierowana jest do studentów poszukujących specyficznego profilu programów, zazwyczaj zorientowanego na biznes, prawo międzynarodowe, psychologię czy zarządzanie kulturą.

Cechy charakterystyczne:

• programy często prowadzone wyłącznie po angielsku (o czym piszę szerzej poniżej),
• bardziej spersonalizowane podejście do studentów,
• często bardzo dobre kontakty z sektorem prywatnym,
• studia zazwyczaj odpłatne, również dla obywateli UE.

Dla kogo?

Dla osób poszukujących najwyższej elastyczności, indywidualnego podejścia oraz środowiska o bardzo silnym profilu międzynarodowym. Często wybierane przez studentów z doświadczeniem zawodowym lub planujących karierę w sektorze prywatnym.

Porównanie z systemem polskim

Choć podstawowy trójstopniowy model kształcenia (licencjat–magister–doktorat) w Polsce i Austrii jest zgodny dzięki procesowi bolońskiemu, istnieją znaczące różnice w strukturze instytucji. 

Przede wszystkim, w Polsce nie ma formalnego odpowiednika Fachhochschulen – polskie uczelnie techniczne czy akademie zawodowe jedynie częściowo pełnią podobną funkcję. Austriackie FH są znacznie silniej związane z rynkiem pracy i prowadzą mniej badań naukowych, za to oferują bardziej zorganizowany i praktyczny tryb nauki.

W systemie edukacji wyższej w Austrii niezwykle istotne jest również zrozumienie, że sukces w dużej mierze zależy od samodzielnej pracy studenta. W przeciwieństwie do wielu systemów akademickich, gdzie dominują zajęcia bezpośrednie, w Austrii nawet 50–60% całkowitego nakładu pracy koniecznego do zdobycia punktów ECTS przypada na działania wykonywane niezależnie od zajęć prowadzonych przez wykładowców.

Co oznacza samodzielna praca? 

Studia w Austrii przede wszystkim kładą nacisk na samodzielne przygotowywanie się do zajęć dydaktycznych. Studenci poświęcają dużo czasu na czytanie literatury fachowej, przeprowadzanie własnych obserwacji czy eksperymentów, pisanie prac zaliczeniowych, ale również – w stopniu nieco większym niż podczas studiów w Polsce czy na przykład w systemach anglosaskich (np. w Wielkiej Brytanii czy USA) – na projekty grupowe i prezentacje ustne. 

Oznacza to, że podczas samych zajęć dydaktycznych od studentów wymaga się bardziej aktywnego uczestnictwa. Często prezentują oni wyniki swoich wspólnych projektów, dyskusje nad literaturą (zwłaszcza na studiach społecznych i humanistycznych) czy np. badania laboratoryjne (na studiach w naukach przyrodniczych i ścisłych).

Formy zajęć dydaktycznych

System edukacji wyższej w Austrii wyróżnia kilka podstawowych form zajęć, z których każda ma inną funkcję i specyfikę:

• Wykłady (Vorlesungen): To główna forma przekazywania wiedzy teoretycznej – w formie tradycyjnych prelekcji czy wykładów multimedialnych. W odróżnieniu od wielu polskich uczelni, gdzie wykłady mogą być prowadzone w sposób bardziej formalny i jednokierunkowy, w Austrii coraz częściej stosuje się metody bardziej interaktywne, obejmujące np. pytania do studentów czy dyskusje. Obecność na wykładach zwykle nie jest obowiązkowa, ale zalecana.
• Seminaria (Seminare) oraz Ćwiczenia (Übungen): Są kluczowym elementem studiów, podczas których studenci prezentują własne analizy literatury lub przypadków badawczych, uczestniczą w wymianie poglądów oraz przedstawiają prezentacje ustne (indywidualnie lub w grupie) dotyczące danej problematyki. W Polsce seminaria i ćwiczenia również występują, ale w Austrii zazwyczaj kładzie się większy nacisk na samodzielne przygotowanie wcześniej wyznaczonych tematów i aktywną dyskusję; seminaria traktuje się również jako trening umiejętności prezentacyjnych. Obecność zwykle jest obowiązkowa, a zaliczenie uzależnione od aktywnego udziału lub rozwiązania zadań.
• Laboratoria (Laborübungen): Obowiązkowe przede wszystkim na kierunkach ścisłych i technicznych. Studenci wykonują doświadczenia, pracują z aparaturą laboratoryjną i uczą się metod badawczych. Laboratoria wymagają dokładności i często samodzielnego przygotowania się do zajęć, np. poprzez zapoznanie się z instrukcją eksperymentu czy teorią. W polskim systemie laboratoria mają podobną funkcję, ale w Austrii ich organizacja bywa bardziej elastyczna, z dużym naciskiem na pracę indywidualną lub w małych grupach.

Elastyczność organizacji zajęć a wymogi obecności i zaliczeń

Studia w Austrii pozwalają na elastyczność w planowaniu zajęć. Studenci mają możliwość wyboru przedmiotów i dostosowania grafiku do własnych potrzeb, co pozwala łączyć naukę z pracą lub innymi zobowiązaniami. Nawet jeśli dane przedmioty są obowiązkowe (zwłaszcza te na pierwszym roku studiów), studenci mogą często sami decydować, w jakiej kolejności na nie uczęszczają – wiąże się to z możliwością przesunięcia niektórych przedmiotów na kolejny semestr lub rok studiów. Jednak ta elastyczność wymaga bardzo dobrej organizacji czasu i samodyscypliny.

W zależności od uczelni i kierunku, obecność na zajęciach może być obowiązkowa lub zalecana. O ile obecność na wykładach nie jest często monitorowana, o tyle wymogi dotyczące uczestnictwa w seminariach, ćwiczeniach i laboratoriach bywają dosyć restrykcyjne – często wymaga się regularnej, cotygodniowej obecności, a brak obecność należy usprawiedliwiać, najlepiej jeszcze przed zajęciami. Często powtarzająca się nieobecność może skutkować brakiem zaliczenia przedmiotu.

Wykładowcy zwracają również uwagę na punktualność podczas zajęć oraz terminowe oddawanie prac zaliczeniowych. W obydwu przypadkach, brak terminowości może prowadzić do obniżenia oceny za uczestnictwo czy zaliczenie. Ponadto, w porównaniu z polskim systemem, gdzie oceny często opierają się na egzaminach końcowych, studia w Austrii kładą duży nacisk na regularne uczestnictwo i systematyczną pracę (regularne, mniejsze zaliczenia) przez cały semestr.

Dla wielu polskich kandydatów, którzy chcą studiować za granicą, istotną barierą jest język. Wybierając studia w Austrii, nie trzeba jednak biegle znać niemieckiego – wiele austriackich uczelni oferuje studia po angielsku zarówno na poziomie licencjackim, jak i magisterskim. W tej części wyjaśniam, jak wygląda oferta programów anglojęzycznych, jakie są wymagania językowe, w jakich dziedzinach dominują studia po angielsku i czego można się spodziewać jako student międzynarodowy.

Austria to jedno z państw członkowskich UE, które aktywnie wspiera umiędzynarodowienie swoich uczelni. Programy prowadzone w języku angielskim mają na celu przyciągnięcie studentów z całego świata, w tym z Polski. Dzięki temu studia w Austrii po angielsku to atrakcyjny wybór przede wszystkim dla tych, którzy:

• nie znają języka niemieckiego, ale chcą studiować w wielojęzykowym środowisku
• chcą studiować w międzynarodowym klimacie, ale blisko Polski
• poszukują wysokiej jakości kształcenia w Europie Zachodniej, ale przy relatywnie niskich kosztach (niższych niż np. w Wielkiej Brytanii czy Francji).

W przypadku uczelni publicznych studenci z krajów Unii Europejskiej, w tym z Polski, najczęściej nie płacą czesnego za studia prowadzone po angielsku – warunki finansowe są identyczne jak dla programów niemieckojęzycznych. Oznacza to, że:

• Studia są bezpłatne (jeśli ukończysz je w tzw. regulaminowym czasie trwania + 2 semestry),
• Płaci się jedynie składkę semestralną (ÖH-Beitrag/Studienbeitrag), która w roku akademickim 2024/2025 wynosiła ok. 22–23 euro za semestr.

Jeśli student przekroczy dozwolony czas trwania studiów, możliwe jest nałożenie czesnego  w wysokości ok. 360 euro za semestr, ale i tak jest ono znacznie niższe niż np. w krajach anglosaskich.

Na uczelniach prywatnych sytuacja wygląda inaczej – tam czesne są obowiązkowe i znacznie wyższe, niezależnie od języka nauczania. Koszty wahają się od 3 000 do nawet 20 000 euro rocznie, w zależności od kierunku i uczelni.

Podsumowując, studia w Austrii po angielsku to znakomita opcja dla polskich kandydatów szukających edukacji na wysokim poziomie w umiędzynarodowionym środowisku, przy jednoczesnym zachowaniu niskich kosztów, zwłaszcza że:

• Oferta programów anglojęzycznych stale rośnie,
• Jakość kształcenia jest wysoka (często zgodna z międzynarodowymi akredytacjami jak EQUIS, AACSB czy ABET),
• Dyplomy są uznawane w całej Europie,
• Czesne jest niemal zerowe, a koszty życia niższe niż w wielu innych krajach Europy Zachodnej.

Nie należy jednak zapominać o tym, że życie codzienne w Austrii toczy się głównie po niemiecku – jest to jedyny język urzędowy w tym kraju. Więc choć studia mogą być prowadzone wyłącznie po angielsku, zaleca się przynajmniej podstawową znajomość języka niemieckiego, aby móc np. załatwić sprawy urzędowe, wynająć mieszkanie czy podjąć pracę dorywczą.

Poniżej omawiamy proces i główne zagadnienia związane z aplikacją na studia w Austrii dla obywateli Unii Europejskiej, w tym Polski, w oparciu o najświeższe aktualizacje.

Zameldowanie

Dodatkowo należy pamiętać o procedurach formalnych związanych z zamieszkaniem w Austrii. Mianowicie, po przyjeździe do Austrii, studenci są zobowiązani do:

• Zameldowania się: w ciągu 3 dni roboczych od przyjazdu należy zarejestrować się w lokalnym urzędzie meldunkowym (Meldeamt) 
• Zgłoszenia pobytu: jeśli planowany pobyt przekracza 3 miesiące, należy złożyć wniosek o potwierdzenie rejestracji pobytu (Anmeldebescheinigung) w odpowiednim urzędzie miejskim lub powiatowym w ciągu 4 miesięcy od przyjazdu

Ubezpieczenie

Studenci z krajów UE, w tym Polski, powinni również posiadać ubezpieczenie.

Wsparcie

Ponadto warto podkreślić, że większość uczelni oferuje dodatkowe wsparcie dla studentów zagranicznych, w tym:

• kursy języka niemieckiego dla początkujących i zaawansowanych,
• pomoc w znalezieniu mieszkania,
• doradztwo akademickie i zawodowe,
• międzynarodowe biura uniwersyteckie (International Office), które służą wsparciem na każdym etapie studiów.

Przeczytałeś artykuł i chcesz aplikować na studia w Austrii? Sprawdź nasze FAQ.

Masz jakieś pytania co do aplikacji?

EduCat pomoże Ci w procesie aplikacji na studia za granicą. Nasi Mentorzy wspierają uczniów na różnym etapie przygotowań do aplikacji – czy potrzebujesz pomocy z systemem aplikacyjnym, kwestiami przed wyjazdem na studia czy całym procesem od początku do końca. Z całego wsparcia możesz skorzystać w jednym miejscu – na platformie EduCat.

W międzyczasie napisz do nas a my postaramy się odpowiedzieć na wszystkie Twoje pytania i pomóc Ci rozpocząć przygotowania do studiów za granicą.