Executive MBA – co to, rankings, online, cena

  1. Home
  2. >
  3. Blog
  4. >
  5. Studia we Włoszech
  6. >
  7. Executive MBA – co...

Studia z zakresu biznesu od lat cieszą się ogromną popularnością. Z myślą o menedżerach pracujących w zawodzie już kilka lat, którzy chcą podnieść swoje kwalifikacje, zostały stworzone studia Executive MBA. Ich ukończenie umożliwia im nie tylko poszerzenie już posiadanej wiedzy – dzięki nim ich kariera zaczyna rozwijać się bardziej dynamicznie, rosną też szanse na znalezienie zatrudnienia w prestiżowych, międzynarodowych firmach.

Czym są studia MBA?

Studia MBA to po prostu Master of Business Administration, ich absolwent otrzymuje tytuł Mistrza Zarządzania Biznesem. Studia te powstały w Stanach Zjednoczonych, a ich historia sięga lat trzydziestych XX wieku. Opracowany na amerykańskich uczelniach program kształcenia kadry menedżerskiej był następnie kopiowany przez szkoły wyższe w innych państwach – w Polsce studia te pojawiły się dość późno, bo dopiero w latach dziewięćdziesiątych. Studia MBA są adresowane do osób posiadających wyższe wykształcenie – mogą je wybrać osoby, które ukończyły studia magisterskie na dowolnym kierunku. Dodatkowo jednak wymagane jest przynajmniej dwuletnie doświadczenie zawodowe. W chwili obecnej studia MBA realizowane są w bardzo różny sposób, co pozwala wyróżnić ich kilka rodzajów. Do wyboru są:

  • studia podyplomowe MBA dla kadry zarządzającej, która posiada niewielkie doświadczenie zawodowe;
  • MBA specjalistyczne dedykowane specjalistom z poszczególnych branż;
  • Executive MBA (w skrócie EMBA) skierowane do kadry zarządzającej, która posiada przynajmniej pięcioletnie doświadczenie na kierowniczym stanowisku;
  • GEMBA dedykowane kadrze menadżerskiej, która jest zatrudniona w międzynarodowych korporacjach.

Ponadto wyróżnić można studia podyplomowe Prawo w biznesie oraz studia Doctor of Business Administration (DBA) uważane za wyjątkowo prestiżowe.

executive mba, educat, studia za granicą
Studia z zakresu biznesu od lat cieszą się ogromną popularnością. Z myślą o menedżerach pracujących w zawodzie już kilka lat, którzy chcą podnieść swoje kwalifikacje, zostały stworzone studia Executive MBA.

Co to Executive MBA?

Osób, które zastanawiają się nad tym, co to Executive MBA jest naprawdę wiele. Jak już wspominaliśmy, są to studia podyplomowe skierowane do kadry menedżerskiej wyższego szczebla. Pierwszy tego typu program został uruchomiony na Uniwersytecie Chicago w 1943 roku, studia trwały wówczas dwa lata i obejmowały między innymi zarządzanie produkcją, ekonomię i rachunkowość. Zajęcia odbywały się w trybie wieczorowym dwa razy w tygodniu, obecnie programy Executive MBA są znacznie bardziej rozbudowane. O przyjęcie na te prestiżowe studia możesz ubiegać się tylko wtedy, gdy posiadasz zarówno dyplom ukończenia studiów magisterskich, jak również przynajmniej pięcioletnie doświadczenie na stanowisku menedżerskim. Programy tych studiów są bardzo różne, stworzono je bowiem tak, aby mogły je ukończyć osoby, które są specjalistami z różnych dziedzin. Jeśli pełnisz kierownicze stanowisko i zależy Ci na doskonaleniu już posiadanych umiejętności menadżerskich, to MBA Executive są jak najbardziej dla Ciebie. Studia te trwają na europejskich – a więc także na polskich uczelniach – od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy. Możesz ubiegać się o przyjęcie na nie także na jednej z amerykańskich uczelni, pamiętaj jednak, że w tym kraju trwają one dłużej – od dwóch do trzech lat.

Jakimi cechami charakteryzują się studia Executive MBA?

Główną cechą studiów EMBA jest to, że są one adresowane do wyższej kadry kierowniczej. Dla tych studiów charakterystyczne jest też to, że ich program skupia się przede wszystkim na aspektach praktycznych. W odróżnieniu od studiów MBA zajęcia odbywają się wyłącznie w trybie weekendowym bądź zaocznym, co umożliwia pogodzenie studiowania z pracą zawodową. W chwili obecnej do wyboru masz także studia Executive MBA online – w żaden sposób ta forma kształcenia nie będzie kolidowała z wykonywaną przez Ciebie pracą. Wiele polskich uczelni, które oferują studia EMBA współpracuje z uczelniami zagranicznymi, będziesz więc mieć możliwość wyjazdu na międzynarodową wymianę. Współczesne programy EMBA są interdyscyplinarne, uwzględniają różne aspekty biznesu.

Executive MBA vs MBA

Największa różnica między studiami MBA a Executive MBA polega na tym, że program tych pierwszych skupia się na przekazywaniu wiedzy nie tylko teoretycznej, ale także praktycznej, zaś na tych drugich przekazywana jest przede wszystkim wiedza praktyczna. Nie ma w tym nic dziwnego – osoby studiujące EMBA mają przecież duże doświadczenie zawodowe.  Ponadto o przyjęcie na studia MBA możesz ubiegać się już po ukończeniu studiów licencjackich, zaś na EMBA zostaniesz przyjęty tylko wtedy, gdy będziesz posiadać dyplom ukończenia studiów na kierunku ekonomicznym oraz minimum pięcioletnie doświadczenie na stanowisku kierowniczym. Z reguły studia MBA prowadzone są w trybie dziennym, zaś Executive MBA w trybie zaocznym bądź weekendowym. Studia MBA trwają cztery semestry, a EMBA na ogół tylko trzy. W ofercie niektórych polskich uczelni znajdziesz też przyspieszone, trwające jedynie rok programy EMBA – musisz się jednak liczyć z bardzo intensywnym harmonogramem zajęć i krótką przerwą letnią.

Jakie wymagania należy spełnić, aby podjąć studia Executive MBA?

Program studiów Executive MBA skierowany jest do wyższej kadry menadżerskiej – o przyjęcie na studia mogą ubiegać się zarówno osoby już będące członkiem zarządu, jak i ci, którzy chcą zająć kierownicze stanowisko. Jeżeli zależy Ci na uzyskaniu kompetencji w zakresie General Management, te studia są odpowiednie dla Ciebie. Pamiętaj, że od kandydatów wymagane jest nie tylko doświadczenie zawodowe (na niektórych uczelniach wymagane jest przynajmniej dwuletnie doświadczenie zawodowe, ale są też takie, które oczekują od kandydatów nawet ośmioletniego doświadczenia na kierowniczym stanowisku) i wyższe wykształcenie, ale także bardzo dobra znajomość języka angielskiego – na wielu polskich uczelniach oferujących studia podyplomowe EMBA zajęcia odbywają się w języku angielskim, do tego często prowadzone są przez międzynarodową kadrę, ponadto istnieje możliwość zagranicznych wyjazdów. Ubiegając się o przyjęcie na te studia, wśród dostarczonych przez Ciebie dokumentów muszą się znaleźć te, które potwierdzą Twój wymagany przez uczelnię staż na stanowisku menedżerskim. Pamiętaj, że niektóre uczelnie wymagają też dołączenia dwóch listów rekomendujących.

executive mba, studia za granicą

Online Executive MBA

Studia podyplomowe Executive MBA możesz zrealizować nie tylko w tradycyjny stacjonarny sposób, ale także online. Ta druga forma jest bardzo korzystna, gdyż w żaden sposób zajęcia na uczelni nie będą kolidować z Twoją pracą zawodową. Studia online Executive MBA realizowane są za pośrednictwem nowoczesnych platform e-learningowych – to właśnie na nich zamieszczane są wszystkie niezbędne materiały dydaktyczne. Studia online przynoszą wiele korzyści, zapewniają przede wszystkim nieograniczony dostęp, dzięki czemu program studiów możesz realizować w czasie, który jest dla Ciebie najbardziej dogodny. Ponadto wybierając studia EMBA online, tempo nauki możesz dostosować do swoich indywidualnych potrzeb.

Dlaczego warto zdecydować się na studia podyplomowe MBA?

Programy, które oferują studia Executive MBA są bardzo nowoczesne i zostały opracowane z myślą o osobach zajmujących kierownicze stanowiska, które chcą doskonalić swoje umiejętności biznesowe. Zajęcia prowadzone są przez kadrę, która wiedzę przekazuje skutecznie i efektywnie. Ten kierunek studiów podyplomowych jest odpowiedni dla Ciebie nie tylko wtedy, gdy pełnisz funkcję kierowniczą w danej organizacji, możesz go wybrać także wtedy, gdy jesteś właścicielem własnej firmy. Programy studiów EMBA są zgodne z aktualnie obowiązującymi trendami w zakresie zarządzania, a te, które oferują polskie uczelnie wyższe uwzględniają też potrzeby naszej rodzimej gospodarki. Duży nacisk kładziony jest nie tylko na zdobywanie takich umiejętności praktycznych, jak między innymi planowanie i reagowanie na zmiany zachodzące w otoczeniu biznesowym, ale także na rozwijanie umiejętności miękkich. Podczas zajęć na studiach MBA Executive kształtowane są takie umiejętności miękkie, jak:

  • asertywność;
  • odporność na stres;
  • komunikatywność.

W czasie zajęć na studiach EMBA często odbywają się różnego rodzaju gry zespołowe, a umiejętność pracy w zespole kształtowana jest poprzez rozwiązywanie problemów wspólnie przez wszystkich uczestników.

Studia EMBA to nie tylko podniesienie posiadanych kwalifikacji i zdobycie nowych umiejętności. Jako absolwent tych prestiżowych studiów podyplomowych możesz liczyć na bardzo wysokie zarobki – z dyplomem EMBA Twoje wynagrodzenie będzie kilka razy przewyższać średnią krajową. Ważne jest też to, że podejmując studia EMBA, będziesz mieć możliwość nawiązania kontaktów biznesowych, co w przyszłości może okazać się niezwykle cenne.

Executive MBA rankings

Programy Executive MBA oferuje wiele polskich uczelni wyższych, oczywiście nie wszystkie z nich kształcą na tak samo wysokim poziomie. Rankings Executive MBA na pewno pomoże Ci w wybraniu uczelni, której program najbardziej Ci odpowiada. Przy tworzeniu rankingu szkół wyższych oferujących program EMBA pod uwagę brane są:

  • opinie absolwentów;
  • jakość kadry dydaktycznej;
  • merytoryczne cechy programu;
  • ranga i prestiż danej uczelni.

Ranking studiów opracowuje wiele organizacji, wśród nich jest między innymi „Financial Times”. Ten brytyjski dziennik skupia się przede wszystkim na tematyce finansowej i biznesowej, ma elitarny charakter, a swoim zasięgiem obejmuje nie tylko Wielką Brytanię – jest znaną i cenioną gazetą na całym świecie. Od 1999 roku tworzy ogólnoświatowy ranking szkół biznesu. Swój udział może do niego zgłosić każda uczelnia, ale nie każda zostanie do niego zakwalifikowana. Szanse na to mają tylko te, które posiadają akredytację EQUIS bądź AACSB.  „Financial Times” dane do rankingu zbiera przy pomocy ankiet online – jedną z nich wypełniają absolwenci, drugą same szkoły, które zgłosiły swój udział w rankingu. Na podstawie ankiety wypełnianej przez uczelnię oceniane są między innymi:

  • jakość oraz poziom programu;
  • liczba i jakość badań, które prowadzi uczelnia;
  • liczba kobiet wśród wykładowców.

Z kolei odpowiedzi udzielone przez absolwentów służą między innymi ocenie tego, jak ukończenie studiów Executive MBA wpłynęło na ich rozwój kariery zawodowej. W opracowanym przez Financial Times rankingu znajduje się duża liczba nie tylko europejskich programów, ale także tych realizowanych na azjatyckich uczelniach. W zestawieniu tym znajduje się między innymi IE Business School oraz program prowadzony przez warszawską Akademię Leona Koźmińskiego.

Ranking uczelni oferujących program Executive MBA przygotowuje także polski miesięcznik „Perspektywy”. Czasopismo to ukazuje się od 1998 roku, a ranking szkół wyższych przygotowuje wspólnie z dziennikiem „Rzeczpospolita”. Ranking „Perspektyw” pod uwagę bierze tylko polskie uczelnie oferujące program EMBA. W rankingu tym pierwsze miejsce zajęła wspomniana już Akademia Leona Koźmińskiego z Warszawy. Uczelnia ta została założona w 1993 roku, od początku istnienia specjalizuje się w naukach społecznych i takich dziedzinach, jak:

  • ekonomia;
  • finanse;
  • nauki o zarządzaniu i jakości;
  • nauki prawne.

Posiada ona aż trzy międzynarodowe akredytacje: AACSB, AMBA, EQUIS. Oferuje programy MBA oraz EMBA zarówno w języku polskim, jak i angielskim – studia w języku polskim trwają dwadzieścia cztery miesiące, w angielskim – osiemnaście miesięcy. Według „Financial Times” Akademia Leona Koźmińskiego jest najlepszą uczelnią biznesową w Europie Środkowej. Absolwenci posiadający dyplom ukończenia studiów podyplomowych MBA Executive w środowisku kadry kierowniczej wyższego szczebla są bardzo cenieni, dyplom ten potwierdza bowiem, że posiadają naprawdę wysokie kwalifikacje menedżerskie.

W rankingu przygotowanym przez czasopismo „Perspektywy” znalazły się także takie programy, jak między innymi:

  • Canadian Executive MBA. Program realizowany jest przez Szkołę Główną Handlową w Warszawie we współpracy z Universite du Quebec a Montreal. Uczelnia ta oferuje kształcenie w ramach programu EMBA na bardzo wysokim  poziomie, co potwierdza przyznana jej przez międzynarodowe stowarzyszenie Association of MBA’s  międzynarodowa akredytacja AM.
  • emba@uw – Executive MBA. Organizatorem tego programu jest Międzynarodowe Centrum Zarządzania Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. O udział w tym programie mogą ubiegać się osoby, które na stanowisku kierowniczym pracują minimum trzy lata. Uczelnia oferuje program EMBA w języku angielskim i polskim. Zajęcia odbywają się w weekendy, w ramach programu przewidzianych zostało sześćset godzin wykładów i ćwiczeń. Studenci mają możliwość skorzystania z zagranicznych sesji wyjazdowych do Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych i Indii.
  • Executive MBA Poznań-Atlanta. Program prowadzi Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu.
  • Executive MBA Szkoły Biznesu Politechniki Warszawskiej. Zajęcia odbywają się w trybie weekendowym, są prowadzone wyłącznie w języku angielskim. Program realizowany jest we współpracy między innymi z London Business School, HEC Paris, POLIMI Graduate School of Management, The City University of New York, Management Center Innsbruck. W opracowanym przez czasopismo „Perspektywy” rankingu MBA program ten zajął pierwsze miejsce w opinii absolwentów. Według  rankingu QS został uznany za najlepszy w Europie program EMBA spośród wszystkich dostępnych na polskich uczelniach wyższych. Decydując się na studia podyplomowe MBA Executive organizowane przez Szkołę Biznesu Politechniki Warszawskiej, do wyboru będziesz mieć aż dwadzieścia modułów zarówno na macierzystej uczelni, jak również na jednej z partnerskich szkół zagranicznych.

W rankingu „Perspektyw” znalazł się program Executive MBA prowadzony przez Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, który jest skierowany do osób posiadających przynajmniej pięcioletnie doświadczenie menedżerskie i będących absolwentami studiów licencjackich lub magisterskich. Stawiając na ten program, do wyboru będziesz mieć zajęcia w języku polskim lub angielskim, studia trwają cztery semestry, każdy kurs realizowany jest w trybie weekendowym. Możesz zdecydować się też na studia Executive MBA w krakowskiej Szkole Biznesu UE albo wybrać EMBA na Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej. Akademia ta ma w swojej ofercie między innymi specjalny program Executive MBA dla kadry menadżerskiej z branży wodociągowej. Czasopismo „Perspektywy” umieściło w swoim rankingu również studia Executive MBA, których organizatorem jest WSHIU Akademia Nauk Stosowanych w Poznaniu. Uczelnia ta rekrutację na program EMBA prowadzi dwa razy w roku, aplikację możesz składać online. Studia na tej uczelni trwają dwa semestry, zajęcia mają przede wszystkim praktyczny charakter. Do wyboru masz także studia EMBA we Wrocławskiej Akademii Biznesu. Zajęcia odbywają się w trybie weekendowym, wykłady prowadzone są w języku polskim. Program EMBA na tej uczelni posiada certyfikat oraz znak jakości „Studia z przyszłością”. Jedno z ostatnich miejsc w rankingu przygotowanym przez czasopismo „Perspektywy” zajął program Executive MBA, którego organizatorem jest Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu. Ta wrocławska uczelnia swój program Executive MBA – Project Management przygotowała we współpracy z EY Academy of Business, studia odbywają się w języku polskim, trwają trzy semestry i składają się z trzynastu modułów.

mba, executive mba, studia za granicą
Programy, które oferują studia Executive MBA są bardzo nowoczesne i zostały opracowane z myślą o osobach zajmujących kierownicze stanowiska, które chcą doskonalić swoje umiejętności biznesowe. Zajęcia prowadzone są przez kadrę, która wiedzę przekazuje skutecznie i efektywnie. Ten kierunek studiów podyplomowych jest odpowiedni dla Ciebie nie tylko wtedy, gdy pełnisz funkcję kierowniczą w danej organizacji, możesz go wybrać także wtedy, gdy jesteś właścicielem własnej firmy.

Executive MBA programs

Niezależnie od tego, na jakiej uczelni zamierzasz podjąć studia podyplomowe Executive MBA możesz mieć pewność, że mają one na celu dostarczenie Ci nowoczesnej wiedzy z zakresu szeroko rozumianego zarządzania. Jako absolwent EMBA otrzymasz dyplom, który w środowisku kadry kierowniczej jest ceniony niezwykle wysoko. Czas trwania nauki na poszczególnych uczelniach różni się od siebie, jednak na każdej z nich największy nacisk kładziony jest nie na przekazanie wiedzy teoretycznej, ale na zdobycie praktycznych umiejętności – wykładowcami na ogół są praktycy biznesu. Zajęcia odbywają się w formie interaktywnej, nad wybranymi case studies będziesz pracować zarówno indywidualnie, jak i w grupach. Otrzymasz też materiały dydaktyczne, możesz również liczyć na zagraniczne sesje wyjazdowe, a do wyboru mieć będziesz szeroki wybór specjalistycznych przedmiotów. Programy realizowane są w języku polskim lub angielskim – wszystko zależy od tego, jaką uczelnię wybierzesz.

Podstawowe programy MBA Executive na każdej zarówno polskiej, jak i zagranicznej uczelni są bardzo do siebie zbliżone. Są jednak i takie, które bardziej skupiają się na rozwijaniu tradycyjnych kompetencji menedżerskich oraz te koncentrujące się przede wszystkim na kształtowaniu kompetencji miękkich – warto w tym miejscu dodać, że od pewnego czasu menedżerowie z mocno rozwiniętymi umiejętnościami miękkimi należą do tych bardzo poszukiwanych przez pracodawców.

Czy studia Executive MBA są drogie?

Cena Executive MBA nie należy do niskich, to ile będziesz musiał zapłacić za naukę zależeć będzie od tego, czy wybierzesz polską, czy zagraniczną uczelnię. Wpływ na wysokość czesnego ma także prestiż wybranej przez Ciebie szkoły wyższej. Średnio studia EMBA na polskiej uczelni kosztują trzydzieści tysięcy złotych, na zagranicznej uczelni czesne może wynieść nawet sto tysięcy złotych. Opłata za studia na ogół obejmuje materiały dydaktyczne, zajęcia, mentoring oraz coaching. Niektóre uczelnie umożliwiają dokonanie płatności za program EMBA w dogodnych ratach – pierwszą będziesz musiał wnieść najpóźniej czternaście dni przed rozpoczęciem studiów, a pozostałe na początku każdego nowego semestru. Pamiętaj jednak, że w przypadku płatności w ratach, wysokość czesnego jest na ogół o kilkaset złotych wyższa.

Jak sfinansować studia EMBA?

Studiów EMBA nie musisz finansować ze środków własnych – jeśli nie posiadasz oszczędności, studia podyplomowe EMBA także są dla Ciebie. Możesz na przykład ubiegać się o wsparcie z różnorodnych funduszy europejskich, w tym o pożyczkę w ramach Programu Operacyjnego Wiedza, Edukacja, Rozwój. Jest ona nieoprocentowana, do tego z jej otrzymaniem nie wiążą się żadne dodatkowe koszty. Składając wniosek o jej udzielenie, nie będziesz musiał ponosić żadnych opłat wstępnych, nie zapłacisz też prowizji. Maksymalna wartość pożyczki może wynieść trzydzieści tysięcy złotych – jeśli taka zostanie Ci przyznana, za studia Executive MBA na polskiej uczelni w całości zapłacisz z pożyczonej sumy. Minimalna długość spłaty pożyczki wynosi rok, a maksymalna trzydzieści sześć miesięcy. Możesz też liczyć na to, że pożyczkodawca umorzy Ci dwadzieścia, a nawet dwadzieścia pięć procent kwoty pożyczki.

Masz też możliwość uzyskania dofinansowania studiów ze środków, które pochodzą z Europejskiego Funduszu Społecznego – wniosek o dofinansowanie musisz złożyć do Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Jeśli jesteś osobą prywatną, nie możesz jednak liczyć na wsparcie z tego programu – pomoc finansowa na dalsze kształcenie w tym przypadku dostępna jest tylko wtedy, gdy prowadzisz własną firmę.

Możesz też poprosić swojego pracodawcę o dofinansowanie studiów – niektóre firmy pokrywają w całości koszt edukacji swoich pracowników, inne tylko w części. Jeszcze inna możliwość to uzyskanie dofinansowania z urzędu pracy – granty w tym przypadku pochodzą z Krajowego Funduszu Szkoleniowego, na dotację możesz liczyć, jeśli masz przynajmniej czterdzieści pięć lat. Jeśli żadna z dostępnych opcji nie jest dla Ciebie satysfakcjonująca, możesz udać się do jednego z komercyjnych banków udzielających kredytów gotówkowych – jeśli posiadasz odpowiednią zdolność kredytową, na pewno otrzymasz kredyt, który przeznaczysz na opłacenie czesnego za podyplomowe studia Executive MBA.

Z kolei jeśli chcesz podjąć studia EMBA na jednej z amerykańskich  czy europejskich uczelni, możesz ubiegać się o przyznanie stypendium. Pamiętaj, że oferują je nie tylko same uczelnie – stypendia dla słuchaczy kursów EMBA fundują banki, fundacje i różne organizacje.

Nawet kierownicze stanowisko nie oznacza, że nie możesz kształcić się dalej. Studia Executive MBA to dobry wybór dla wszystkich, którzy chcą poszerzyć posiadaną wiedzę i umiejętności praktyczne. Bez względu na to, czy zdecydujesz się na polską, czy zagraniczną uczelnię, możesz mieć pewność, że poziom kształcenia będzie wysoki. EMBA to doskonała inwestycja w siebie, która naprawdę się opłaca.

  1. Home
  2. >
  3. Blog
  4. >
  5. Studia we Włoszech
  6. >
  7. Executive MBA – co...

Spis treści

Możesz być zainteresowany

Dlaczego warto kupić ubezpieczenie dla studenta?

Ubezpieczenie dla studenta jadącego na studia za granicę stanowi jeden z kluczowych elementów przygotowań do międzynarodowej edukacji. W obliczu różnorodnych [...]

Tablice maturalne chemia – matura, arkusze, matura 2023, 2024

Chemia jako nauka zajmuje się badaniem składu, struktury, właściwości oraz zmian materii. Jest jedną z podstawowych dyscyplin naukowych, która ma [...]

Matura Chemia – jak się przygotować, korepetycje, odpowiedzi

Matura z chemii to wyzwanie, które z entuzjazmem przyjmują przyszli naukowcy, medycy czy inżynierowie. Kluczem do sukcesu jest kompleksowe przygotowanie, [...]

Karta eKuz – online, wniosek, dla dziecka, karta zdrowia dla ucznia

Dla wielu młodych osób okres studiów to czas nie tylko tradycyjnej edukacji na uczelni lub łączenia nauki z pracą, ale [...]